برنج تراریخته یکی از گونه های نوین برنج در ایران به شمار می رود. برنج یکی از محصولات کشاورزی بومی ایران است که تولید آن در نقاط مختلفی از کشور وجود دارد و اخیر با اعمال محدودیت هایی تولید آن تنها به نقاط شمالی کشور و از جمله استان های گیلان، مازندران و گلستان واگذار و محدود شده است. برنج یکی از مواد غذایی پرمصرف ایرانیان است و از قرن ها قبل به عنوان یک ماده غذایی پر مصرف در بین خانوارهای ایرانی شناخته می شد.

امروزه نیز با گسترده تر شدن تنوع غذایی همچنان این محصول در سبد غذایی تمامی اقشار جامعه وجود دارد. برنج محصولی است که می توان از آن غذاهای مختلفی را تولید کرد و به همین دلیل استفاده گسترده از این محصول در سبد غذایی خانوارها دور از انتظار نیست.

برنج به دلیل اینکه یک محصول غذایی پرمصرف است، در سال های اخیر یکی از شاخص ترین نمونه ها در زمینه تولید محصولات تراریخته بوده، و امروزه برنج تراریخته به عنوان یکی از محصولات کشاورزی ایران و یک کالای وارداتی به شمار می رود.

تراریخچه چیست؟ و تاریخچه تولید محصولات تراریخته مثل برنچ تراریخته چقدر است؟

برنج تراریخته در زمره محصولات تراریخته است. تراریخته در کشاورزی به محصولاتی گفته می شود که از طریق مهندسی و اصلاح ژنتیک تولید شده و توانسته اند به تولید انبوه برسند. در واقع تراریخته یک روش اصلاح ژنتیکی است که در آن دی ان ای یک گیاه و یا موجود با استفاده از شیوه های دورن شیشه ای تغییر می کند و پس از اعمال تغییرات موفق، به داخل سلول های آن گیاه و یا جانور منتقل می شود. پس از این کار سعی می شود با روش های مختلف آن گیاه یا موجود به تولید انبوه برسد.

امروزه در صنعت کشاورزی نیز محصولات مختلفی به شیوه تراریخته تولید می شوند که گوجه فرنگی، ذرت، پنبه، برنج و غیره از جمله این محصولات هستند. امروزه حتی با گسترش محصولات تراریخچه باز هم تنها درصد کمی از محصولات کشاورزی دنیا به این شیوه تولید می شوند. اولین محصول کشاورزی تراریخته دنیا، گوجه فرنگی بود ولی قبل از آن در سال 1970 اولین گیاهان تراریخته دنیا تولید شده، و در حدود دهه 90 و پس از گذراندن آزمایش های متعدد، به بازار فروش راه پیدا کردند.

امروزه نیز محصولات غذایی و غیر غذایی مختلفی از این شیوه تولید می شوند، و در 24 کشور دنیا انواع محصولات تراریخته تولید می شود که، این محصولات به حدود 200 کشور دنیا صادر می شوند. ایران نیز امروزه به عنوان یکی از کشورهای تولید کننده محصولات تراریخته به شمار می رود. مردم ایران از حداقل بیست سال پیش با محصولات تراریخته آشنا بوده اند و آنها را تولید و مصرف می کنند. برنج تراریخته یکی از محصولاتی است که امروزه در شمال ایران و در سطح قابل توجهی تولید می شود. و محصولات این گروه عموما به عنوان برنج درجه یک در میان مردم ایران شناخته می شوند.

برنج تراریخته چیست؟

برنج تراریخته در واقع یک محصول کشاورزی نوین است و امروزه به عنوان یکی از محصولات کشاورزی ایران به شمار می رود. برنج تراریخته طارم مولایی اولین برنج تراریخته ایرانی، و اولین محصول از اینگونه در خاورمیانه است. این محصول از روش مهندسی ژنتیک به گونه ای ساخته شده که پروتئین خاصی به نام cry1ab در قسمت های مختلف آن از جمله برگ ها و ساقه ها گنجانده شده و این پروتئین به عنوان دافعه ای قوی برای کرم ساقه خوار و دیگر آفات پروانه ای به شمار می رود.

در نتیجه داشتن پروتئین cry1ab در ساختار این برنج باعث کاهش مصرف سموم کشاورزی شده و در نتیجه محصول سالم تری به دست مشتریان می رسد. همچنین برای کشاورزان نیز کشت این برنج هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ تولید محصول سالم تر مقرون به صرفه بوده، و دیگر نیازی نیست همواره و به صورت دوره ای امورات سم پاشی مزارع انجام گیرد. برنج تراریخته با این حال محصولی است که بسیاری از گروه ها مصرف آن را به دلایل معایب برنج تراریخته منع، و بسیاری دیگر مصرف آن را به دلایل مزایای برنج تراریخته توصیه می کنند. به همین دلیل همواره خریداران برنج برای تهیه این محصول در سردرگمی هستند.

نظر مراجع ذیصلاح کشور در محصولات و برنج تراریخته

برنج تراریخته در راستای افزایش امنیت تولید غذا تولید شده است اما، مساله ای که همواره پس از رواج این محصول مد نظر قرار گرفت، سلامت غذایی این محصول است. به همین دلیل همواره گروه هایی از مزایای برنج تراریخته صحبت می کنند و کشت و مصرف آن را سفارش می کنند، و گروه دیگری نیز از معایب برنج تراریخته گفته، و مصرف چنین محصولاتی را مغایر با سلامتی جامعه می دانند. به طور کلی برای بررسی نظر مراجع ذیصلاح کشور در محصولات تراریخته باید نظریات چند نهاد مختلف را بررسی کنیم. در نگاه اول براساس ماده‌ چهار قانون ایمنی زیستی، سه مرجع تصمیم گیرنده و ذیصلاح در رابطه با صدور مجوز برای تولید و مصرف محصولات تراریخته وجود دارند.

این مراجع شامل وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست می باشند. هر کدام از این ادارات نظرات متعددی در باره این محصولات دارند. برای مثال جهاد کشاورزی از مزایای برنج تراریخته و فواید کشت آن می گوید، و سازمان حفاظت محیط زیست از معایب برنج تراریخته برای حیات وحش منطقه می گوید. ولی با این حال وزرات بهداشت با انجام آزمایش های علمی به این نتیجه رسیده است که مصرف محصولات تراریخته از جمله برنج تراریخته هیچگونه ضرری برای انسان ندارد. همچنین سازمان بهداشت جهانی نیز که تولید و مصرف این محصولات را در سرتاسر دنیا رصد می کند تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر غیرسالم بوده محصولات تراریخته از جمله برنج تراریخته ارائه نکرده است.