دستگاه گوارش یا در اصطلاح علمی دستگاه گوار یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بدن موجودات زنده به شمار می‌رود که در هر موجود ساختار خاص و تفاوت‌هایی دارد. به‌طورکلی دستگاه گوارش انسان یک سیستم لوله‌ای بزرگ تقریباً 7 متری است که از دهان شروع‌شده و تا مقعد ادامه دارد و از قسمت‌های مختلفی تشکیل‌شده است. دهان، مری، معده، روده بزرگ و روده کوچک مهم‌ترین قسمت‌های دستگاه گوارش انسان به شمار می‌رود. انسان خوراکی‌های مختلفی را استفاده می‌کند که بعضی از آن‌ها مثل آب و مواد معدنی خالص به‌راحتی جذب قسمت‌های مختلف می‌شوند و برخی دیگر مثل غذاها بایستی ساختار آن‌ها شکسته و تجزیه شود، این کار به‌وسیله این دستگاه انسان انجام می‌گیرد.
دستگاه گوارش انسان توانایی پذیرایی از مواد غذایی مختلف را دارد و به همین دلیل همواره تحت تأثیر این مواد قرار دارد و به همین دلیل گاها بیماری‌هایی در آن بروز می‌کند که علت اصلی آن تغذیه نادرست و عدم رعایت نکات بهداشتی است. انواع زخم‌ها، عفونت‌ها، تومورهای خوش‌خیم و بدخیم، ورم‌ها از مهم‌ترین بیماری‌های سیستم گوارشی انسان به شمار می‌روند. همواره جامعه پزشکی توصیه بر این دارد که افراد تا حد امکان از سیستم گوارشی خود نگهداری کنند تا بدن سالم‌تر و طول عمر بیشتری داشته باشند. ما در ادامه این متن 10 راه مناسب برای مراقبت از سیستم گوارشی را معرفی می‌کنیم.
رعایت بهداشت دهان مهم‌ترین راه برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش یکی از دستگاه‌های مهم بدن انسان است که از دهان شروع می‌شود. به همین دلیل رعایت بهداشت دهان ارتباط مستقیمی با سلامت سیستم گوارشی دارد. اگر به بهداشت این قسمت توجه ویژه‌ای شود، قطعاً میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا نمی‌توانند از طریق آن به سیستم گوارشی بدن انسان راه یابند.
مسواک زدن، کشیدن نخ دندان، استفاده دوره‌ای از دهان‌شویه و همچنین بستن دهان در محیط‌های آلوده و یا استفاده از ماسک بهترین اقداماتی هستند که می‌توان از آن‌ها برای رعایت بهداشت دهان استفاده کرد. استفاده مرتب از مسواک و نخ دندان تکه‌های غذا را از لابه‌لای دندان‌ها پاک می‌کنند و مانع از بروز میکروب‌ها در دهان می‌شوند.
همچنین استفاده دوره‌ای از دهان‌شویه بیماری‌های قارچی دهان را نابود کرده و از انتقال آن به قسمت‌های پایین‌تر سیستم گوارش جلوگیری می‌کند. همچنین بعضی از افراد عادت دارند که اجسام مختلف مثل خودکار و یا مداد را در دهان خود قرار دهند. این کار نیز احتمال انتقال میکروب‌ها به دهان و سیستم گوارش را افزایش می‌دهد. به همین دلیل توصیه می‌شود بهداشت دهان با موارد ذکرشده انجام گیرد تا به‌سلامت سیستم گوارش کمک شود.
نوشیدن آب سالم ساده‌ترین راه مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان طولی حدود هفت متر دارد و ورود غذا و دفع آن می‌تواند 12 تا 24 ساعت و گاها بیشتر به طول انجامد. با نوشیدن آب سالم می‌توان فرایند دفع مواد غذایی را در این سیستم سرعت بخشید زیرا ماندن بیش‌ازحد مواد زائد در سیستم گوارشی می‌توانند باعث تولید میکروب و رشد آن‌ها شود. درحالی‌که با مصرف آب آشامیدنی سالم می‌توان جذب مواد مفید انواع خوراکی‌ها را سرعت بخشید و از طرفی به سیستم گوارش برای هضم بهتر خوراکی‌ها کمک کرد.
در مقابل اگر آب کافی به سیستم گوارش انسان وارد نشود، هضم مواد غذایی و دفع آن‌ها زمان‌بر خواهد بود که این در حالت میکروب‌ها امکان رشد پیدا می‌کنند و در مواردی به دلیل کمبود آب، دفع مواد غذایی به‌سختی انجام می‌گیرد و زخم‌هایی در روده‌ها ایجاد می‌کنند که این زخم‌ها می‌توانند عفونت و بیماری‌های روده را در پی داشته باشند. پزشکان همواره به افراد توصیه می‌کنند که حداقل هشت لیوان آب در طول شبانه‌روز مصرف کنند.
برای تشخیص آب کافی بدن می‌توان به رنگ ادرار توجه کرد اگر رنگ آن شفاف بود، آب کافی به بدن رسیده است اما اگر رنگ آن تیره بود نشان از کم‌آبی بدن می‌باشد. درنتیجه توصیه می‌شود پس از مصرف غذا و یا ورزش کردن حتماً مصرف آب سالم انجام گیرد.
جویدن کامل غذا یک ترفند مناسب برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان پذیرای مواد غذایی مختلفی است. هر چه چقدر این مواد غذایی بیشتر توسط دندان‌ها جویده و خرد شوند، سیستم گوارشی کار آسان‌تری را خواهد داشت و درنتیجه دفع مواد غذایی با زمان کمتری انجام می‌گیرد.
متأسفانه در جامعه امروزی به دلیل شیوع غذاهای فست فودی و همچنین استفاده از چاشنی‌های کاذب حرص و طمع افراد برای خوردن غذا بیشتر شده و استرس‌های محیطی در کنار این موضوع باعث شده که جویدن غذا به‌صورت اصولی از طرف بسیاری از افراد رعایت نشود، این موضوع باعث می‌شود که سیستم گوارش برای هضم و دفع غذاهای دریافتی زمان و کارکرد بیشتری را احتیاج داشته باشد، در این حالت به‌مرورزمان و در کمتر از چند سال انواع بیماری‌های گوارشی ازجمله زخم معده و همچنین عفونت‌های معده و به‌کلی سیستم گوارش گریبان گیر افراد می‌شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود افراد برای جلوگیری از این موارد به‌صورت اصولی جویدن غذا را انجام دهند. بهترین زمان برای مصرف نهار و شام زمانی است که افراد استرس کمتری دارند و می‌توانند زمان بیشتری را به مصرف غذا اختصاص دهند.
تغذیه مناسب و اصولی عمومی‌ترین راه مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان دستگاهی است که هرگونه بی‌احتیاطی در مصرف مواد غذایی می‌تواند به‌سلامت آن آسیب‌های جدی وارد کند. انسان موجودی است که مواد غذایی بی‌شماری را می‌تواند مصرف کند، به همین دلیل مصرف غیراصولی مواد غذایی مختلف می‌توانند به‌سلامتی او آسیب وارد کنند.
یکی از بهترین راه‌های مراقبت از سیستم گوارش بدن مصرف غذاهای متنوع است. به‌طورمعمول یک انسان باید در برنامه غذایی خود ترکیبی از غذاهای آبکی و غیر آبکی را داشته باشد. برای مثال مصرف مداوم برنج که یک غذای خشک به شمار می‌رود می‌تواند در طولانی‌مدت به دستگاه گوارش آسیب رساند.
همچنین مصرف مواد غذایی حاوی باکتری‌های پروبیوتیك (Probiotics) و پری بیوتیك (prebiotics) برای بدن لازم و ضروری می‌باشد. این باکتری‌ها در زمره باکتری‌هایی هستند که وجود آن‌ها برای سلامت بدن لازم و ضروری است. این باکتری‌های مفید به هضم بهتر غذا کمک می‌کنند و از بروز انواع عفونت‌ها در سیستم گوارش جلوگیری کمک کرده و نقش مؤثری در سوزاندن چربی‌ها دارند. انواع کشمش، ماست، سیب‌زمینی، چای سبز، انواع حبوبات، سیر، توت‌فرنگی، عسل، موز و غیره موادی هستند که حاوی این باکتری‌های مفید می‌باشند.
قطع کردن مصرف دخانیات و الکل، راهکاری مهم برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش در برابر شرایط مختلفی آسیب‌پذیر است و یکی از آن‌ها مصرف مداوم الکل و دخانیات است. مصرف طولانی‌مدت و یا مداوم الکل می‌تواند بافت‌های مختلف دستگاه گوارش را تخریب کرده و به فرایند اصولی هضم غذا آسیب‌های جدی وارد کند.
نتیجه این موضوع بروز انواع بیماری‌های سرطانی دستگاه گوارش می‌باشد. همچنین مصرف الکل می‌تواند باعث بی‌حسی عضلات داخلی معده شده و مصرف کاذب غذا را شامل شود. در این حالت چاقی و اضافه‌وزن اولین موردی است که مشاهده می‌شود و پس‌ازآن بیماری‌های ناشی از چاقی و مصرف الکل در بدن بروز می‌کنند. همچنین مصرف دخانیات نیز تأثیر مستقیمی بر بیماری‌های سیستم گوارش دارد.
مصرف مداوم و طولانی‌مدت دخانیات جوانه‌های چشایی انسان را نابود می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود که انسان نتواند طعم و عطر غذاها را تشخیص دهد. همچنین زرین، قطران و نیکوتین دخانیات از طریق بزاق وارد قسمت‌های تحتانی سیستم گوارش می‌شود که عوارض خطرناکی را به همراه دارند. عفونت‌های جدی، سرطان‌های مری، روده و معده از مهم‌ترین عوارض مصرف دخانیات بر سیستم گوارش انسان می‌باشند.
کم کردن استرس یک اقدام حرفه‌ای برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان ارتباطی مستقیمی با سیستم عصبی دارو و اختلال در اعصاب نخستین تأثیرات خود را بر روی مری و معده نمایان می‌کند. برای مثال تأثیر استرس بر روی مری باعث اسپاسم یا گرفتگی مری می‌شود در این حالت دهانه مری تنگ‌شده و یک حس ناخوشایند شبیه به خفگی در انسان بروز می‌کند؛ و یا اینکه استرس باعث می‌شود ترشح اسید معده افزایش یابد. همچنین گاها مشاهده می‌شود که حتی روده بزرگ نیز از تأثیرات مخرب استرس در امان نیست و بیماری‌هایی مثل اسهال‌های ناگهانی و یبوست که مربوط به این قسمت هستند، به دلیل استرس بالا و تأثیرات آن بر روی سیستم گوارش و روده بزرگ بروز می‌کنند.
برای جلوگیری از تأثیرات مخرب استرس بر سیستم گوارش باید به روش‌های مختلف و تکنیک‌هایی که در این زمینه طراحی‌شده است، مراجعه نمود. مصرف چای سبز، تمرکز و مدیتیشن، گوش کردن به موسیقی، پیاده‌روی و ورزش کردن، ارتباط با دوستان صمیمی، ازجمله تکنیک‌های مناسب برای کاهش استرس و درنتیجه مراقبت از سیستم گوارش به شمار می‌روند.
استفاده از میان وعده‌ها راه‌حلی اصولی برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان در برابر غذاهای سنگین آسیب‌پذیر است. بعضی از افراد عادات غذایی نامناسبی دارند که این عادات می‌تواند بر سلامت سیستم گوارش تأثیرات منفی داشته باشد. یکی از این عادات نادرست وعده‌های غذایی سنگین است. برای مثال بعضی از افراد صبحانه را نادیده گرفته و نهار و همچنین شام سنگین مصرف می‌کند. این اقدام باعث فشار مضاعف بر سیستم گوارش و قسمت‌های مختلف آن می‌شود و زمینه بروز انواع بیماری‌ها را فراهم می‌کند.
درنتیجه توصیه می‌شود افراد صبحانه، عصرانه و به‌طورکلی میان وعده‌ها را در برنامه غذایی خود داشته باشند. این کار باعث می‌شود که مواد غذایی به‌صورت تدریجی به بدن و سیستم گوارش تزریق شوند.
درنتیجه این کار فشار کمتری به این سیستم بدن وارد می‌شود و از بروز انواع بیماری‌های مختلف به آن جلوگیری می‌شود. نفخ، هضم نامناسب غذا، زخم معده و عفونت‌ها ازجمله بیماری‌هایی هستند که در پی مصرف غذاهای سنگین در سیستم گوارش بروز می‌کنند. همچنین گاهی برای این کار مصرف اردو نیز توصیه می‌شود. اردو نیز یک پیش‌غذای ساده است که مانع از مصرف غذای سنگین می‌شود.
پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه گوارش با برنج قهوه‌ای
دستگاه گوارش انسان می‌تواند دچار بیماری‌های مختلفی شود که با مصرف برنج قهوه‌ای می‌توان تا حدود زیادی از بروز آن‌ها جلوگیری کرده و حتی آن‌ها را درمان کرد. برنج قهوه‌ای درواقع همان برنج سفید است که روش فرآوری متفاوت است. برای تهیه برنج سفید چندین پوسته از آن جدا می‌شود و هرکدام از این پوسته حاوی مواد معدنی و مفید زیادی می‌باشند.
درنتیجه با گرفتن پوسته برنج، این ویتامین‌ها تا حدود زیادی از دست می‌روند؛ و برنج که در اصل یک غلات کامل است، به یک ماده غذایی کم‌ارزش تبدیل می‌شود. برای رفع این مشکل کشاورزان شیوه خاصی را اتخاذ کرده‌اند و زمانی که برنج در حالت شلتوک است آن را برداشت کرده و در معرض بخارآب قرار می‌دهند، این کار باعث انتقال ویتامین‌های پوسته برنج به مغز آن می‌شود و برنج رنگی قهوه‌ای به خود می‌گیرد، به همین دلیل به آن برنج قهوه‌ای می‌گویند.
دستگاه گوارش را می‌توان با مصرف اصولی برنج قهوه‌ای مراقبت کرد. مصرف این برنج می‌تواند از پرخوری جلوگیری کرده و به‌سلامت سیستم گوارش کمک کند. درواقع این برنج با خواص خود حس سیری کاذب ایجاد می‌کند و از تحت‌فشار دادن سیستم گوارش جلوگیری کرده و به کاهش وزن کمک می‌کند.
همچنین تحقیقات بر روی خواص این برنج نشان داده که برای درمان ورم معده و یبوست می‌توان از این برنج استفاده کرد. فیبر موجود در این برنج می‌تواند عملکرد روده‌ها و خصوصاً روده بزرگ را بهبود بخشیده و از بروز بیماری یبوست جلوگیری کند. همچنین دیگر ویتامین‌های برنج قهوه‌ای نیز می‌توانند از بروز بیماری‌های سرطانی در سیستم گوارش جلوگیری کنند. برای خرید برنج قهوه ای درجه یک و سایر برنج های ایرانی مثل هاشمی عطری، برنج صدری عطری و انواع برنج دودی به بخش محصولات سایت گیلان کشت مراجعه کنید.
مطلب پیشنهادی: تاثیر برنج قهوه ای بر دستگاه گوارش
کاهش مصرف غذاهای چرب و سرخ‌کرده یک‌راه مؤثر برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش انسان هر چه بتواند فرایند اصولی هضم غذا را به‌صورت کوتاهی‌تری انجام دهد قطعاً سالم‌تر خواهد بود. به همین دلیل توصیه می‌شود که همواره از غذاهای کاملاً پخته و قابل‌هضم استفاده شود. برای پخت کامل غذا از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها سرخ کردن است.
روغن داغ به دلیل ساختار خود می‌تواند به‌راحتی به درون مواد غذایی مختلف نفوذ کرده و با دمای بالای خود به پخت بهتر آن‌ها کمک کند؛ اما باید به این نکته مهم توجه داشت که مصرف مداوم غذاهای سرخ‌کرده و یا چرب می‌تواند بر سلامت سیستم گوارش تأثیرات منفی داشته باشد. غذای های سرخ‌کرده و چرب برای هضم زمان طولانی نیاز دارند و به همین دلیل ماندگاری غذا در سیستم گوارش می‌تواند بیماری‌های مختلف را به همراه داشته باشد.
به همین دلیل توصیه می‌شود از روش‌های دیگر پخت غذا مثل بخارپز و یا آب پز کردن استفاده شود. البته به طعم غذاهای سرخ‌کرده خاص بوده و بدن نیز به‌اندازه کافی به آن‌ها نیاز دارد. درنتیجه توصیه می‌شود اعتدال در مصرف این غذاها وجود داشته باشد.
مایعات مناسب راهی برای مراقبت از دستگاه گوارش
دستگاه گوارش دستگاهی است که است که مایعات نامناسب نیز بر سلامت آن تأثیر منفی و گاها خطرناک دارند. برای مثال مصرف نوشیدنی‌های گازدار مثل نوشابه تأثیر منفی و خطرناکی بر سیستم گوارش انسان دارند و باعث نابودی بافت‌های حساس سیستم گوارش می‌شوند.
به همین دلیل توصیه می‌شود مصرف این نوشیدنی‌های مخرب را به حداقل رسانده و یا به‌طورکلی قطع کنید. همچنین استفاده از نوشیدنی‌های خیلی سرد و گرم نیز می‌تواند در تخریب سیستم گوارش تأثیر داشته باشد. برای مثال نوشیدنی‌های خیلی گرم و داغ می‌توانند سوختگی سیستم گوارش را در پی داشته و باعث بروز انواع سرطان‌های مری و معده شوند.
همچنین نوشیدنی‌های خیلی سرد نیز می‌تواند عملیات هضم غذا را با تأخیر مواجه کنند. درنتیجه باید در مصرف مایعات و نوشیدنی‌های سرد نیز نهایت دقت و توجه را به خرج داد تا بتوان سیستم گوارش سالم‌تری داشت.
جالب بود
سپاس از شما